Werkervaring

Ervarend leren
Leren aan ervaring heeft mij altijd geboeid. Ik was in 1974 betrokken bij de eerste experimenten met projectonderwijs op de theologische faculteit van de VU. Ook mijn doctoraalscriptie was aan dit thema gewijd. De titel luidde ‘Catechiseren op weg naar ervarend leren’. Hierin onderzocht ik hoe ik gebruik kon maken van de bewustwordingsmethode van Paolo Freire voor de catechesegroep die ik leidde tijdens mijn werk als assistent-predikant bij de Muiderkerk te Amsterdam.

Gevangenispastoraat
Tijdens mijn werk als gevangenispredikant, vanaf 1982, ontwikkelden we met een paar collega’s een nieuwe vorm van kerkdiensten, waarin gedetineerden werden gestimuleerd tot reflectie op hun ervaringen. Bijbelverhalen bleken hiertoe bijzonder geschikt. We noemden deze vieringen kerkgespreksdiensten.

Hierin participeerden veel vrijwilligers van kerken uit Haarlem en omstreken. Deze betrokken wij bij ons werk via het Diaconaal Centrum voor het Gevangenispastoraat. Dit Centrum richtten wij op om gedetineerden en hun relaties te ondersteunen bij een goede terugkeer in de maatschappij, maar tevens om de reflectie op het werk te bevorderen dat wij verrichtten met (ex) gedetineerden en vrijwilligers. Hierbij lag de focus op hoe we persoonlijke groei konden verbinden met een uitbreiding van onze competenties in het pastoraat.

Leerzame arbeidsconflicten
Gedurende mijn predikantschap te Haarlem maakte ik twee keer een ingrijpend arbeidsconflict mee. Beide keren heb ik dit persoonlijk als zeer enerverend en belastend ervaren. Maar tevens heb ik van beide – tamelijk goed uitgepakte – conflicten veel geleerd op tal van gebieden. Ik ben er trots op dat ik heb durven vasthouden aan voor mij wezenlijke principes. Ook ondervond ik hoe cruciaal het is om een goed netwerk te hebben én om je te verdiepen in de theologische en juridische aspecten die van belang zijn voor een stevige positionering van het eigen werk. Tevens heb ik veel geleerd van wat ik fout deed, bijvoorbeeld van de wijze waarop ik soms, in het heetst van de strijd, communiceerde.

Klinisch Pastorale Vorming en opleiding tot supervisor
Veel plezier beleefde ik aan de Klinisch Pastorale Training in Vught onder leiding van Sjaak Körver. De aandacht voor ieders biografie, de vrije groepsgesprekken en de doordachte methodische wijze waarop onze werkervaringen ter sprake kwamen ervoer ik als weldadig. Deze training hielp mij om als het ware een professioneel vloertje te leggen onder mijn werk. Ik voelde me gesterkt in mijn persoonlijke en professionele identiteit.
Tevens riep deze training het verlangen op de opleiding tot supervisor te volgen. Ik was op een nieuwe wijze in aanraking gekomen met het leren aan ervaring en voelde me er bij thuis.
De opleiding tot supervisor bood mij de gelegenheid om mijn eigen professionaliteit te vergroten en om mijn eigen kennis en ervaring op een methodisch doordachte wijze dienstbaar te maken aan het leerproces van anderen.

Opleider en begeleider bij de Dienst Geestelijke Verzorging
Van 2002 – 2008 werd ik vrijgesteld van het werk in de gevangenis om de begeleiding en opleiding van collega geestelijk verzorgers bij Justitie op me te kunnen nemen. Samen met collega Jan Kraaijeveld gaf ik introductiecursussen geestelijke verzorging aan beginnende imams bij Justitie.
We besteedden in deze cursussen veel aandacht aan gespreksvaardigheden, met name de motiverende gespreksvoering, en aan casuïstiekbespreking. Een belangrijk onderdeel was de bespreking van ieders biografie.
Soortgelijke cursussen, maar aanmerkelijk korter, gaven we aan, bij Justitie aangestelde, pandits en rabbijnen.
Voor protestantse en rooms katholieke collega’s gaven we een basistraining. Deze bestond uit 10 tweedaagse bijeenkomsten getiteld: Geestelijk leiderschap. Hierin waren de, steeds door ons begeleide, biografiebesprekingen , preekanalyses en verbatim – of casusbehandelingen belangrijke ingrediënten.
Ook werkten we als coach voor een groot aantal protestantse en rooms katholieke collega’s. We ontwikkelden hiertoe een coachingsmodel, dat ik heb beschreven in mijn eindwerkstuk voor de supervisoren­opleiding van de Raad voor klinisch pastorale vorming. Dit verscheen in 2005 onder de  titel “Pastorale coaching, een model”.
Jan Kraaijeveld en ik gaven eveneens werkbegeleiding aan collega’s die tijdelijk als justitiepastor waren aangesteld. We gebruikten hiervoor methodes die ontleend waren aan het mentoraat voor predikanten, zoals dat binnen de PKN ontwikkeld is en aan vormen van loopbaanbegeleiding.

Docent Nederlands Bijbel Instituut / Windesheim
Gedurende twee jaar was ik een paar uur per week gastdocent aan de Theologische Hogeschool Windesheim. Onder de vlag van het vak Pastorale Psychologie gaf ik op uitnodiging van de vaste docent Theo van Leeuwen groepssupervisie aan studenten, die casuïstiek inbrachten uit hun praktijk als stagiair bij een predikant of geestelijk verzorger. Tevens had ik als taak om het stageverslag van de studenten die deel uitmaakten van mijn groep te beoordelen. Bij Windesheim maakte ik de omvorming mee naar competentiegericht leren. Hiervan heb ik ook profijt gehad bij de Dienst Geestelijke Verzorging.

Aanstelling als adjunct hoofdpredikant
Leiding geven is een vak apart, ontdekte ik in deze functie. Vooral leiding geven aan predikanten. Binnen de protestantse kerk is er geen hiërarchie en zijn alle ambten gelijk, terwijl justitie bij uitstek hiërarchisch is georganiseerd. Onder leiding van de hoofdpredikant, Jan Eerbeek, lukte het ons naar mijn mening om een vorm van een dialogisch leiderschap te ontwikkelen, waarin de collegialiteit voorop stond. We besteedden veel aandacht aan het stimuleren van het persoonlijk leiderschap van de justitiepredikanten. Als belangrijke taken had ik het voeren van functioneringsgesprekken met justitiecollega’s, het begeleiden van teams geestelijke verzorging bij het werken aan een goede positionering in de inrichtingen en het bemiddelen bij teamconflicten. Daarnaast was ik verantwoordelijk voor het organiseren van de begeleiding en de deskundigheidsbevordering van de collega’s.

Werkzaamheden als supervisor en coach
Sinds mei 2014 ben ik (in deeltijd) werkzaam als supervisie en coach. Tot nu heb ik predikanten, pastores en imams begeleid die werkzaam zijn bij justitie, in de zorg, het studentenpastoraat en als gemeentepredikant. Daarnaast ben ik coach van ­­­­­­leidinggevenden in aanverwante disciplines, bij justitie en in de zorgsector.

Begeleider intervisie
In de laatste jaren heb ik de intervisie begeleid van boeddhistische geestelijk verzorgers die bij de dienst geestelijke verzorging van justitie werken en tegenwoordig begeleid ik de intervisie van geestelijk verzorgers, die behoren  tot één van de oosters-orthodoxe kerken.

Groepsbegeleider
Sinds voorjaar 2015 leid ik een groep ‘Bijbelverhaal & Levensverhaal’. In deze groepsbijeenkomsten worden de deelnemers uitgenodigd om te reflecteren op ingrijpende persoonlijke ervaringen en beslissingen aan de hand van de lezing en interpretatie van bijbelverhalen. Deze persoonlijke en onconventionele benaderingswijze blijkt het inzicht in jezelf en anderen te verrijken, terwijl tevens het besef groeit waaruit het geestelijk en morele kapitaal van de bijbelse overleveringen bestaat.

Trainer
De afgelopen jaren heb ik mij bekwaamd in het concept van het bondige gesprek. Het gaat hierbij om korte gesprekken op basis van een hulpvraag, bijvoorbeeld in de wandelgangen  of in de marge van een vergadering.

In de training leren deelnemers een directieve benadering die de hulpvrager in korte tijd helpt zijn/haar hulpbronnen te mobiliseren zodat zij/hij in staat is één stap verder te zetten.,

Bemiddelaar
Op basis van mijn ervaring als supervisor en als leidinggevende bij het Ministerie van Justitie & Veiligheid werd ik gevraagd te bemiddelen in een conflict bij een zorginstelling. Dit ervoer ik als een boeiende opdracht. Naar aanleiding hiervan besloot ik mij in 2014 aan te melden voor de opleiding van buurtbemiddelaar bij de organisatie Beter Buren in Amsterdam. Sindsdien heb ik in menige burenruzie als bemiddelaar opgetreden

De afgelopen jaren werd op mij tevens een beroep gedaan door kerkenraden in verband met problemen in de samenwerking van predikanten.